Nocny wyścig w Katarze: W jaki sposób nad pustynią nastaje dzień?

 

W ten weekend na torze Losail w Dosze odbędzie się runda Grand Prix. Po raz jedenasty zawodnicy MotoGP zmierzą się ze sobą przy sztucznym oświetleniu. Aby zmagania w takich warunkach były możliwe potrzeba było nie lada pracy i inżynieryjnej magii. W jaki więc sposób noc nad pustynią przeistacza się w dzień? (Informacja: artykuł pierwotnie ukazał się w październiku 2016 r.)

W zaledwie 175 dni inżynierowie amerykańskiej firmy Musco Lighting przeobrazili noc w dzień na liczącym 5,380 km długości Losail International Circuit i zrealizowali największy projekt oświetleniowy w historii sportu. W 2004 roku otwarto wybudowany w niecały rok przez około 1000 robotników obiekt. Koszt budowy toru wyniósł 58 milionów dolarów. Jednakże o technicznych kulisach tego przedsięwzięcia nie wspomniano dotąd ani słowem.

Musiały zostać poczynione ogromne nakłady, aby móc urzeczywistnić zamiar oświetlenia takiego obiektu. 1300 roboczogodzin zajęło osiągnięcie porozumień i zezwoleń od kierowców, partnerów reklamowych, stacji telewizyjnych oraz zadowolenie potencjalnych widzów.

Oświetlona powierzchnia odpowiada 70 boiskom piłkarskim standardu FIFA, 35 boiskom do krykieta lub 1300 boiskom do koszykówki. Konieczne było zainstalowanie 3600 źródeł światła (z  250, 1500 i 2000 watowymi lampami wykonanych ze stopu metali lekkich) na 1000 masztów oświetleniowych, by oszczędzić zawodnikom przejazdu z prędkością 330 km/h w zupełnych ciemnościach na tym pustynnym obiekcie.

Imponujące liczby

Technicy Musco Lighting w sześć miesięcy wydali na budowę równowartość 10 milionów euro i nie skrywali przy tym dumy z tego, jak imponującą pracę wykonali. System energetyczny stanowią 33 rozstawione wokół obiektu, napędzane silnikami diesla generatory o mocy 13 megawatów każdy. Łącznie 3600 lamp emituje światło o wartości 450 milionów lumenów, a pojedyncze źródło światła od 1200, do 1600 lumenów. W ten sposób można by oświetlić 3000 prywatnych domów lub autostradę od stolicy Kataru do Moskwy.

Do budowy wykorzystano 3 miliony kilogramów betonu i przewody o łącznej długości 500 kilometrów. Wykop pod maszty (te wznoszą się na wysokość od 3 do 36 metrów) i odwierty w skale na łączną długość około 12600 metrów odpowiadają 42-krotnej wysokości wieży Eiffla.

Do pierwszego testu oświetlono tylko trzy zakręty

Przed przystąpieniem do pracy w Katarze, Musco Lighting oświetliło już kilka owalnych torów w Ameryce, jak chociażby Iowa Motor Speedway. Do pierwszego testu, który odbył się 13 listopada 2007 roku, zaangażowano Lorisa Capirossiego, Marco Melandriego, Anthony’ego Westa, Jamesa Toselanda i Alexa De Angelisa. Wtedy oświetlone zostały tylko trzy zakręty.

Początkowo została do tego wykorzystana maksymalna moc, która potem została zredukowana do 40, a potem do 30 procent. ,,Od początku było to zdumiewające.” – przypomina sobie Capirossi. ,,Nawet dziś wszystko wygląda, jak w słoneczny dzień. Można jeździć nawet z przyciemnianym wizjerem. Przy 30 procentach maksymalnej mocy oświetlenia wszystko wyglądało perfekcyjnie, zaś przy 40 procentach wiedzieliśmy już delikatne cienie.”

Podczas oficjalnego testu IRTA w lutym 2008 roku wszystkie obecne gwiazdy były zdumione mocą oświetlenia. 5 lutego tor wyścigowy został po raz pierwszy w pełni oświetlony. ,,Przewieźliśmy wszystkich naszych inżynierów i przez dziesięć dni kombinowaliśmy, jaki poziom natężenia światła byłby odpowiedni. Byliśmy zadowoleni i odetchnęliśmy z ulgą, kiedy próba generalna przebiegła bezproblemowo.” – wyjaśnia wiceprezydent Musco Jeff Rogers.

,,W Dornie, zarządcy toru i kierowcach znaleźliśmy odpowiednich partnerów, a współpraca nie mogłaby układać się lepiej. Nie usłyszeliśmy ani jednego negatywnego komentarza.  Dotychczas oświetlaliśmy tylko owalne tory. Te 16 zakrętów toru Losail było dla nas nowym wyzwaniem. Dlatego przed pierwszym wieczorem byłem zdenerwowany i spięty w oczekiwaniu na opinie. Ten projekt był dla nas kamieniem milowym i gigantycznym przedsięwzięciem.”

Efektywność i rozrzutność

Technicy Musco sięgnęli po 30 lat doświadczenia w kwestii stałego i okresowego oświetlania obiektów sportowych. Zastosowano technologie, dzięki którym efektywność energetyczna całej instalacji mogła zostać polepszona o przeszło 50 procent. Moc światła nie martwiła wykonawców ani nie przysporzyła im żadnych problemów. ,,Bliski Wschód nie jest najlepszym miejscem na tak rozbudowane inwestycje. Musieliśmy współpracować z małymi firmami. Czasami kłopotliwe było dostarczenie odpowiedniej ilości cementu i surowca.” – opowiada Rogers.

Kwestia oszczędzania energii na Bliskim Wschodzie nie stoi na pierwszym planie. Zazwyczaj Losail Circuit jest w pełni oświetlony nawet do dwunastu godzin po zakończeniu każdego wyścigu, aż do przedpołudnia następnego dnia. Nie jest tajemnicą, że każdy generator zużywa 1000 litrów paliwa na godzinę. Zanim światła w Dosze zgasną na dobre zawsze mija dużo czasu.

Kalendarium budowy oświetlenia na Losail International Circuit

• 2 września 2007 r.:
  Prezydent Musco Lighting Joe Crookham, Prezydent QMMF Nasser Khalifa al Attiyah i dyrektor zarządzający Dorna Sports Carmelo Ezpeleta zawierają umowę na budowę oświetlenia obiektu Losail International Circuit w Dosze.
• 25 września 2007 r.:
  James Ellison testuje po raz pierwszy na Iowa Motor Speedway w Ameryce. Udziela opinii i informacji inżynierom Musco z perspektywy zawodnika.
• 12 listopada 2007 r.:
  Musco załadowuje 123 kontenery oceaniczne i wysyła je do Kataru. Pozostałe 44 skrzynie z oświetleniem zostają wysłane do Dohy transportem lotniczym.
• 13 listopada 2007 r.:
  Capirossi, Melandri, West, Toseland i De Angelis testują po raz pierwszy w nocy na maszynach seryjnych. Tylko trzy zakręty zostały oświetlone.
• 28 stycznia 2008 r.:
  Ostatni maszt oświetleniowy zostaje przytwierdzony do skalnego podłoża.
• 9 marca 2008 r.:
  Losail International Circuit jest miejscem pierwszego nocnego wyścigu Grand Prix w historii.
• 2 listopada 2014 r.:
  Pierwszy raz w historii World Superbike odbywa się wyścig przy sztucznym świetle.

Źródło: Speedweek.com; opracowanie własne