Katalizator w samochodzie. Co trzeba wiedzieć na jego temat?

Normy dotyczące emisji spalin stają się coraz bardziej rygorystyczne. To sprawia, że rośnie znaczenie i wymagania stawiane wobec katalizatorów. Co warto wiedzieć o tym rozwiązaniu?

Katalizator samochodowy – dlaczego jest ważny?

Zadaniem katalizatora samochodowego jest zatrzymanie najbardziej szkodliwych dla środowiska naturalnego i zdrowia ludzi substancji zawartych w spalinach. Ich pojawienie i rozpowszechnienie to wynik coraz bardziej wyśrubowanych norm dotyczących emisji spalin. W niektórych samochodach montuje się nawet nie jeden, a kilka katalizatorów. Ze względu na ważną funkcję, wycięcie katalizatora jest w Polsce nielegalne i uniemożliwia przejście badania technicznego.

Poza samochodami i autobusami, części te są również często spotykane w innych pojazdach oraz urządzeniach, za których napęd odpowiedzialny jest silnik spalinowy.

Katalizator samochodowy – zasada działania

Lokalizacją katalizatora jest miejsce tuż za kolektorem. Takie rozwiązanie sprawia, że wszystkie spaliny, zanim wydostaną się z układu wydechowego, przechodzą przez jego wnętrze. Większość katalizatorów złożona jest z kilku części. Największa to obudowa przypominająca długi, nieco spłaszczony walec. Z jednej strony połączona jest rurą ze wspomnianym kolektorem, z drugiej zaś – z tłumikiem. Często stosowane są również osłony, które mają zapobiec utracie ciepła i tym samym przyspieszyć nagrzewanie. By uzyskać pełnię sprawności, katalizator musi bowiem osiągnąć temperaturę co najmniej 300 stopni Celsjusza, chociaż optymalna wartość do 400-800 stopni.

Sercem katalizatora jest substancja katalityczna. W większości przypadków w tej roli stosuje się metale szlachetne – na przykład platynę, pallad czy rod. W zetknięciu ze spalinami, naprzemiennie wyzwalają one reakcję redukcji oraz utlenienia. W pierwszym przypadku dochodzi do zmniejszenia zawartości tlenków azotu, w drugim – tlenków węgla i węglowodorów HC.

To, jaki jest skład spalin docierających do katalizatora, zależy przede wszystkim od doboru składu mieszanki paliwowej. Ten zaś uzależniony jest od wskazań sond lambda, które znajdują się przed oraz za katalizatorem i badają zawartość powietrza w spalinach. Jeśli jest on wysoki, mieszanka jest zbyt uboga, jeżeli niski – za bogata.

Katalizator samochodowy – najczęstsze awarie

Katalizator należy do tych części w dużym stopniu narażonych na uszkodzenie. Odpowiadają za to przede wszystkim dwie kwestie. Pierwszy to miejsce montażu – pod podwoziem. Taka lokalizacja sprawia, że nietrudno o uszkodzenia mechaniczne. Swoje dokładają też sól drogowa oraz czynniki atmosferyczne. Kolejna sprawa to wysoka temperatura pracy.

Jeśli rozgrzany katalizator zetknie się z zimną wodą (na przykład przy przejeździe przez głęboką kałużę lub bród rzeki), awaria jest niemal pewna. Do dość częstych awarii katalizatora należą również te spowodowane dostawaniem się oleju silnikowego oraz niedopalonego paliwa. Zagrożeniem może też być uruchamianie przy zbyt długim kręceniu wałem korbowym, czyli na tzw. pych. W trosce o ten element, warto więc wykorzystywać do odpalania jedynie rozrusznik, który – o ile jest sprawny – szybciej włączy silnik.

Katalizatory samochodowe są poza tym „cenione” przez złomiarzy. Powodem jest fakt, że do produkcji tych części używa się wspomnianych platyny, palladu czy rodu. Za wycięty katalizator można otrzymać od 2 do nawet 4 tysięcy złotych.

Jak rozpoznać awarię katalizatora?

Zużyty lub uszkodzony katalizator należy wymienić – na Allegro nowe egzemplarze kosztują około 1000 złotych. Objawami mogącymi świadczyć o tym, że jest to konieczne są przede wszystkim:

• dźwięki określane często jako grzechotanie, wydobywające się podczas jazdy;
• dławienie silnika;
• wyczuwalne obniżenie mocy jednostki;
• podwyższone spalanie;
• zapalenie kontrolki check engine.

Wymienione objawy rzadko występują naraz. Nawet jeśli wyczujemy tylko jeden z nich, powinniśmy jak najszybciej odwiedzić warsztat, bo mogą być zwiastunem innych awarii.

Źródło: art. sponsorowany